Vì sao trẻ không tăng cân – Nguyên nhân, dấu hiệu và cách xử lý

Trong đó, tăng cân đều đặn và khỏe mạnh là một trong những khía cạnh quan trọng nhất của sự tăng trưởng. Cùng tìm hiểu nguyên nhân, dấu hiệu và biện pháp khắc phục cho tình trạng này nhé!

Mục lục

Tỷ lệ tăng cân dự kiến ​​ở trẻ sơ sinh và trẻ nhỏ là bao nhiêu?

Bạn có nên lo lắng nếu con không tăng cân?

Thể trọng của bé có đang được cân đo đúng cách?

Những lý do chính lý giải vì sao trẻ không tăng cân

Các dấu hiệu và triệu chứng của trẻ không tăng cân

Chẩn đoán trẻ chậm tăng cân

Tăng cân chậm có ảnh hưởng đến sức khỏe của con bạn về lâu dài Không?

Làm thế nào để giúp con bạn tăng cân trở lại?

Con bạn có nhận được đủ dinh dưỡng khi bú mẹ không?

Khi nào cần tìm đến bác sĩ?

1. Tỷ lệ tăng cân dự kiến ​​ở trẻ sơ sinh và trẻ nhỏ là bao nhiêu?

Suy dinh dưỡng ở trẻ nhỏ là một trong những tình trạng sức khỏe nghiêm trọng nhất nhưng hoàn toàn có thể tránh được mà bất kỳ đứa trẻ nào cũng có thể gặp phải. Tìm hiểu xem con bạn có bị suy dinh dưỡng hay không là bước đầu tiên để giải quyết vấn đề này. Sử dụng tiêu chuẩn tăng trưởng của WHO về tốc độ tăng trưởng của trẻ làm chuẩn là cách tốt nhất để hiểu xem trẻ đang tăng cân lành mạnh hay không lành mạnh.

Theo Hiệp hội Nuôi con bằng sữa mẹ Úc (một hiệp hội sử dụng các tiêu chuẩn tương tự như WHO) các tiêu chuẩn bình thường về việc giảm cân và tăng cân của trẻ sơ sinh cụ thể sẽ như sau:

• Trẻ sơ sinh mất khoảng 5% đến 10% trọng lượng sơ sinh trong tuần đầu tiên sau khi sinh.

• Trẻ sơ sinh bắt đầu tăng trọng lượng đã giảm trong vòng ba tuần đầu sau sinh.

• Trẻ sơ sinh tăng gấp đôi trọng lượng sơ sinh trong vòng ba đến bốn tháng đầu tiên sau khi sinh.

• Các bé trai có thể tăng gần ba lần trọng lượng sơ sinh trong vòng năm đầu tiên, trong khi các bé gái có thể mất đến 16 tháng để tăng gấp ba lần trọng lượng sơ sinh.

• Trong năm đầu tiên, chiều cao của con bạn dự kiến ​​sẽ tăng gấp rưỡi so với khi vừa sinh.

• Chu vi đầu của con bạn dự kiến ​​sẽ tăng gần 30cm vào trước hoặc đến sinh nhật đầu tiên của bé.

Lưu ý: Đây là những hướng dẫn dựa trên một nghiên cứu của Liên Hợp Quốc. Nếu em bé của bạn không đạt được các tiêu chuẩn này, bạn nên liên hệ với bác sĩ để hiểu rõ hơn về việc bé có đang phát triển một cách tự nhiên hay không.

>>>> Xem thêm: Cách giảm cân cho trẻ béo phì

2. Bạn có nên lo lắng nếu con không tăng cân?

Điều quan trọng cần nhớ là con của bạn là duy nhất; không có hai trẻ nào được sinh ra giống nhau. Đôi khi, một đứa trẻ có thể có tốc độ phát triển chậm hơn. 

Tuy nhiên, hãy nhớ theo dõi cân nặng của con bạn thường xuyên vì tốc độ tăng trưởng cực kỳ chậm có thể là một dấu hiệu đáng lo ngại. Nói chuyện với bác sĩ nhi khoa của con bạn, tuân theo một chế độ ăn uống dinh dưỡng lành mạnh; đừng hoảng sợ và cho trẻ ăn quá nhiều. 

Việc giữ gìn thói quen ăn uống lành mạnh ngay từ khi mới sinh có thể giúp bạn đảm bảo rằng con bạn luôn ăn uống lành mạnh. Mỗi đứa trẻ có một đường cong tăng trưởng hoàn toàn riêng biệt. 

Vì vậy, miễn là các bác sĩ không nhắc nhở và con bạn ăn uống lành mạnh; bạn có thể yên tâm vì sự tăng cân của trẻ sẽ diễn ra dựa trên tốc độ tăng trưởng tự nhiên của trẻ. Trẻ sơ sinh chậm tăng cân có thể là bình thường nhưng cần được theo dõi.

3. Thể trọng của bé có đang được cân đo đúng cách?

Để theo dõi sự phát triển của các bé, bác sĩ sẽ cân đo cân nặng của con bạn và đánh giá mức tăng cân dự kiến ​​hoặc giảm cân cần thiết để phát triển khỏe mạnh. Các mốc quan trọng này có thể thay đổi tùy theo từng bé. 

Các thông số này không chỉ bao gồm cân nặng và chiều cao; mà còn gồm các yếu tố khác; như thời điểm bé cười lần đầu; khi bé bắt đầu quay đầu khi nghe âm thanh; liệu bé có thể lăn lộn khi nằm ngửa hay không; khi bé đưa tay lên miệng và khi bé có thể ngửa cổ mà không cần hỗ trợ…

Các mốc quan trọng được quyết định sau khi bác sĩ cho con bạn hoàn thiện về thể chất trong vòng hai tuần đầu. Họ cũng sẽ yêu cầu bạn theo dõi một số đặc điểm phát triển nhất định như trẻ có khóc hay phát ra âm thanh nào không. 

Sau khi kiểm tra xong, các bác sĩ sẽ hỏi bạn một số câu hỏi thông thường về sự phát triển của em bé để tìm hiểu liệu có vấn đề gì không. Nếu họ xác định được vấn đề, họ sẽ điều tra thông qua cả câu hỏi và xét nghiệm y tế để tìm ra nguyên nhân cơ bản.

Vì sao trẻ không tăng cân hoặc khó tăng cân là một vấn đề phổ biến đối với trẻ sinh non. Trong khi, một đứa trẻ sinh đủ tháng ít phải đối mặt với nguy cơ dao động cân nặng hơn trong thời kỳ sơ sinh. Mặc dù vậy nó vẫn có khả năng xảy ra.

4. Những lý do chính lý giải vì sao trẻ không tăng cân

Để tìm ra lý do giải thích vì sao trẻ không tăng cân; bác sĩ sẽ chẩn đoán xem con bạn có khỏe mạnh hay không. Những tiêu chí mà họ sẽ sử dụng để chẩn đoán là:

• Giảm xuống phân vị thứ ba về trọng lượng trên biểu đồ tăng trưởng mà các bác sĩ tính toán cho bé.
• Giảm chỉ số khối cơ thể (BMI) xuống mức cực kỳ thấp, có nghĩa là trọng lượng của bé so với chiều cao ở mức thấp hơn 20%.
• Em bé giảm hơn 20% cân nặng trên biểu đồ tăng trưởng được chỉ định so với lần khám sức khỏe cuối cùng.

Sau đó, bác sĩ sẽ cố gắng xác định nguyên nhân khiến trẻ chậm tăng cân. Một số nguyên nhân có thể lý giải cho tình trạng vì sao trẻ không tăng cân gồm:

• Gặp vấn đề khi cho bé ăn – Lý do phổ biến nhất khiến bé không tăng cân có thể là do bé bú không đủ số lần hoặc bú không đủ sữa. Điều này có thể là do nhiều lý do. Chẳng hạn như em bé có thể bị tưa lưỡi hoặc bạn có thể gặp vấn đề trong việc sản xuất đủ sữa. 

Hãy nói chuyện với các bác sĩ hoặc chuyên gia để được tư vấn trong việc cải thiện chất lượng mỗi lần bú cho con bạn. Tuy nhiên, trước khi làm điều này, điều đầu tiên cần làm là xác định lý do nguồn sữa mẹ ít hoặc tình trạng sức khỏe mà con bạn có thể mắc phải khiến trẻ gặp khó khăn trong việc bú sữa.

• Một số căn bệnh khác – Lý do khiến con bạn không tăng cân cũng có thể là do một số căn bệnh khác. Ví dụ, như đã đề cập ở trên, bé bị tưa lưỡi có thể là một trong những lý do đó. Một tình trạng khác có thể là nếu người mẹ có núm vú bị thụt vào trong. Có rất nhiều tình trạng bệnh lý có thể ảnh hưởng đến cả mẹ và con và dẫn đến việc bú kém. Bạn nên nói chuyện với bác sĩ và thực hiện đầy đủ các xét nghiệm theo yêu cầu của họ để xác định rõ hơn tình trạng sức khỏe mà bạn hoặc con bạn có thể gặp phải. Khi nguyên nhân đã được xác định, bác sĩ có thể giúp lập một kế hoạch điều trị để giúp cải thiện chu kỳ cho ăn.

5. Các dấu hiệu và triệu chứng của trẻ không tăng cân

Cách duy nhất để biết con bạn có tăng cân không là thông qua việc kiểm tra cân nặng thường xuyên. Bạn cũng nên theo dõi phân, nước tiểu và thói quen cho ăn của trẻ và ghi lại chúng. Nếu có bất kỳ biểu hiện bất thường nào, bạn nên hỏi ý kiến ​​bác sĩ.

Một trong những dấu hiệu chậm tăng cân rõ rệt nhất là khi bé bị ốm. Nếu trẻ có các triệu chứng giống như cúm; bạn có thể cần tăng thời gian cho ăn hoặc thêm cho trẻ thêm 1 bữa mỗi ngày. Điều này là do bé không thể giữ lại đủ chất dinh dưỡng từ các lần cho ăn như bình thường khi bị ốm.

6. Chẩn đoán trẻ chậm tăng cân

Các bác sĩ có thể sử dụng nhiều cách để chẩn đoán xem liệu trẻ có đang chậm tăng cân. Một cách chẩn đoán phổ biến gồm: 

• Khi con bạn đang ở phần trăm dưới cùng của biểu đồ tăng trưởng.
• Dựa trên biểu đồ tăng trưởng của WHO. Nếu con bạn nằm trong nhóm 3% dưới cùng; điều này có nghĩa là trong số 100 trẻ chỉ có 3 trẻ nhỏ hơn hoặc bằng kích thước của con bạn. Đây là cách nhanh nhất để chẩn đoán trẻ chậm tăng cân.
• Cân nặng của con bạn không thay đổi giữa các lần kiểm tra cân nặng hai tuần một lần. Điều này có thể cho thấy rằng “có thể” con bạn bị chậm tăng cân hoặc suy dinh dưỡng.
• Xét nghiệm máu có thể cho biết liệu có lý do y tế nào khiến con bạn chậm tăng cân hay không. Các bác sĩ thường áp dụng phương pháp chờ đợi và theo dõi trước khi đề xuất phương pháp chẩn đoán này. Loại xét nghiệm máu phụ thuộc vào các triệu chứng mà con bạn thể hiện và được xác định theo từng trường hợp cụ thể.
• Tiền sử gia đình có thể được điều tra. Các bác sĩ có thể hỏi bạn về tiền sử gia đình của bạn để điều tra xem liệu có thể có một tình trạng di truyền tiềm ẩn mà họ cần kiểm tra nguyên nhân gây ra tình trạng tăng cân chậm của con bạn hay không.

7. Tăng cân chậm có ảnh hưởng đến sức khỏe của con bạn về lâu dài Không?

Nếu không được theo dõi hoặc không được xử lý; trẻ sơ sinh tăng cân kém có thể dẫn đến các biến chứng như:

• Vấn đề tim mạch
• Tăng trưởng không ổn định
• Suy dinh dưỡng
• Hệ thống miễn dịch suy yếu
• Cấu trúc cơ yếu
• Thiếu năng lượng
• Sốt

Bạn nên nói chuyện với bác sĩ để xem con bạn có bị suy dinh dưỡng; hoặc có bất kỳ vấn đề tiềm ẩn nào khiến trẻ tăng cân rất chậm hay không. Tuy nhiên, không cần quá lo lắng; vì có rất nhiều cách để chống tăng cân kém ở trẻ sơ sinh. Nói chuyện với bác sĩ của bạn để biết thêm các kỹ thuật và phương pháp điều trị để giúp con bạn tăng cân mạnh khỏe.

Khi tình trạng tăng cân chậm kéo dài trong một khoảng thời gian và thì trẻ sẽ “chậm phát triển”. Điều này có nghĩa là dù sau đó trẻ có thể được bổ sung lượng calo và dinh dưỡng cần thiết; nhưng vẫn không đạt tiêu chuẩn cân nặng hoặc chiều cao phù hợp với độ tuổi của mình.

Một lý do khác khiến trẻ chậm tăng cân; có thể là do sinh non và / hoặc bị dị tật. Điều đó khiến cơ thể các bé cần sử dụng nhiều calo hơn; để thực hiện những chức năng đơn giản của cơ thể; như hít thở đúng cách. Những đứa trẻ như vậy sẽ cần được chú ý nhiều hơn về nhu cầu dinh dưỡng hoặc phương pháp điều trị cho các tình trạng sức khỏe của mình; để giúp các bé duy trì sức khỏe về lâu dài.

8. Làm thế nào để giúp con bạn tăng cân trở lại?

Việc tăng cân của con bạn nên được thực hiện từ từ và bền vững. Dưới đây là một số điều bạn có thể làm để giúp con bạn tăng cân đúng cách:

• Sử dụng miếng núm vú để hỗ trợ việc cho con bú
• Cho ăn bên ngoài qua ống nhỏ hoặc chai
• Uống thuốc do bác sĩ chuyên khoa tiêu hóa kê đơn
• Uống chất bổ sung do chuyên gia dinh dưỡng kê đơn

Đôi khi, áp dụng phương pháp chờ và theo dõi; có thể là tốt nhất cho sự tăng cân của trẻ. Tuy nhiên, bác sĩ có thể cảm thấy bé cần tăng cân nhanh chóng; nhưng có thể không đề nghị dùng thuốc. Biện pháp khắc phục tại nhà tốt nhất mà bạn có thể thử trong trường hợp này; là tăng số lần cho bé bú trong ngày hoặc thời gian cho bé bú.

9. Con bạn có nhận được đủ dinh dưỡng khi bú mẹ không?

Trong 3 tháng đầu, nếu trẻ được bú sữa mẹ hoàn toàn; bạn có thể theo dõi một số dấu hiệu để biết trẻ có nhận được đủ dinh dưỡng hoặc có đủ sữa để phát triển.

• Bé có thể gặp khó khăn khi bú sữa và cử động hàm nhiều hơn bình thường; tạo ra tiếng ồn khi bú. Đôi khi, bạn thậm chí có thể nghe thấy con mình nuốt nước bọt to.
• Nếu vú của bạn không cảm thấy căng và mềm hơn so với trước khi cho bé bú; đó có thể là dấu hiệu cho thấy bé không ngậm vú đúng cách, khiến bé bú không đủ.

Nếu cân nặng của bé chững lại hoặc ngừng tăng sau ba tháng đầu tiên; đó là dấu hiệu của chế độ dinh dưỡng không tốt.

10. Khi nào cần tìm đến bác sĩ?

Bạn nên tìm kiếm lời khuyên y tế càng sớm càng tốt về các vấn đề tăng cân của con bạn; vì chúng có thể là dấu hiệu của các biến chứng khác. Tuy nhiên, cũng không nên quá lo lắng; vì trong hầu hết các trường hợp; trẻ sơ sinh có thể tăng hoặc giảm cân do sự thay đổi về dinh dưỡng hoặc thói quen ăn uống.

Mặc dù lo lắng về việc con bạn chậm tăng cân là điều đương nhiên; nhưng hãy nhớ rằng có rất nhiều yếu tố nằm trong tầm kiểm soát của bạn. Những thông tin trên sẽ giúp bạn tìm ra điều gì tốt nhất cho con; cũng như cách xử lý hợp lý nhất khi phải đối mặt với câu hỏi vì sao trẻ không tăng cân!